امروزه مقاوم سازی ساختمان ها مسئله ای است که بیش از پیش اهمیت یافته است. با این که کشور ما زلزله خیز است، اما هر ساله در اثر وقوع زلزله های متعدد ساختمان ها آسیب های زیادی می بینند، به همین دلیل مقاوم سازی ساختمان در برابر زلزله مقوله بسیار مهمی است که پیمانکاران و مهندسین باید آن ها را رعایت کنند، اما این قوانین چه هستند و چه ویژگی هایی را باید در هنگام ساختن ساختمان ها رعایت کرد؟ در ادامه به این موضوع خواهیم پرداخت.
ساختمان های مقاوم در برابر زلزله چه ویژگی هایی دارند؟
از آن جایی که مقاوم سازی در برابر زلزله اهمیت زیادی دارد، ساختمان های زیادی از اصول آن پیروی می کنند، اما این ساختمان ها معمولا چه ویژگی هایی دارند؟ در ادامه به شرح آن ها خواهیم پرداخت:
استراتژی های ایمنی
یک ساختمان مقاوم به زلزله معمولا از چند استراتژی و تکنیک مقاوم سازی بهره مند شده است که به هزینه آن می افزاید. معمولا مقاوم سازی ساختمان ها هزینه زیادی دارد، اما وقتی پس از زلزله متوجه می شوید که ساختمان آسیبی ندیده است، هزینه ها برای شما زیاد نخواهد بود. نوع فوندانسیون ها، استفاده از مهاربندها و موارد دیگر می تواند ازتکنیک هایی باشد که برخی ساختمان ها از آن ها برخوردار هستند.
پی ریزی ساختمان ها
اطمینان از این که پی ساختمان شما در چه حد مقاوم است و ساختمان را چقدر پشتیبانی می کند، نکته بسیار مهمی است. مانند هر پروژه ای، شما باید اطمینان حاصل کنید که زمین انتخاب شده برای ساخت و ساز مقاومت کافی برای پی ریزی ساختمان و سپس ساخت آن را داشته باشد. با این حال، زمانی که قصد دارید در یک مکان زلزله خیز ساخت و ساز کنید، مقاوم سازی ساختمان در برابر زلزله و پی ریزی ساختمان باید بسیار قوی تر از مناطق عادی باشد. مناطقی که مستعد بارش بیش از حد باران یا زلزله هستند، نرم تر هستند و احتمال رانش زمین در آن ها وجود دارد.
راه های مختلفی برای مقاوم سازی ساختمان از کف وجود دارد که می توان پایه های ساختمان های ضد زلزله را روی زمین محکم کرد. معمولاً از شمع ها برای حفاری در سنگ بستر استفاده می شود و ساختمان را روی خاک سطحی مستحکم می کند. فراتر از شمع ها، سایر تکنیک های فونداسیون هستند که برای تثبیت ساختمان در هنگام زلزله یا طوفان استفاده می شود.
استفاده از مهاربندها
مهاربندها به دلیل طراحی ساده و نصب آسان در سرتاسر ساختمان ها استفاده می شوند و در همه کشورها محبوب هستند. این مصالح در دیوارها و کف ساختمان تعبیه می شوند به همین دلیل استحکام بیشتری را فراهم خواهند کرد. مهاربندها توزیع نیرو و انرژی لازم برای ایجاد امکان حرکت ایمن ساختمان را فراهم می کنند. اگر مهاربندها از نوع متقاطع باشد، ارتعاشات را به پایین ساختمان می فرستند و اغلب نیروی ناشی از حوادث مختلف را کاهش می دهند.
نوع مصالح استفاده شده
معمولا در صنعت ساخت و ساز از مصالح مختلفی استفاده می شود که بسته به بودجه میزان کیفیت آن ها متفاوت خواهد بود. مصالح به کار رفته در یک ساختمان ضد زلزله بسیار باکیفیت هستند و برای مقابله حوادث و مقاوم سازی ساختمان در برابر زلزله ساخته می شوند. برخی از مصالح به هیچ وجه برای مناطق زلزله خیز مناسب نیستند. از جمله این مصالح می توان به آجر اشاره کرد که ارتعاشات زلزله را به راحتی جذب می کند.
روش های مقاوم سازی ساختمان در برابر زلزله کدامند؟
هنگام وقوع زلزله، ساختمان هایی مقاوم هستند که چند ویژگی انعطاف پذیر بودن و استحکام کافی را داشته باشند. این موارد رایج ترین ویژگی هایی هستند که برای مقاوم سازی ساختمان واجب هستند. بسیاری از ساختمان ها از روش های مختلفی استفاده می کنند تا اطمینان حاصل کنند که ساختمان حتی پس از وقوع زلزله نیز مقاوم خواهند ماند. روش هایی که می توانند در مقاومت ساختمان تاثیر زیادی بگذارند، به شرح زیر هستند:
استفاده از بتن آرمه
سازه های بتنی و فولادی در مقاومت در برابر زلزله به خوبی عمل می کنند. تکان ها و لرزش های ناشی از زلزله می تواند به بتن آسیب بزند، اما با استفاده از فولاد می توانید مقاوم سازی ساختمان در برابر زلزله را چند برابر کنید. فولاد موجود در بتن کارکرد مضاعفی را در جهت افزایش مقاومت ارائه می دهد. دیوار را انعطاف پذیرتر می کند و همچنین آن را به فوندانسیون و پی ریزی متصل می کند.
پایه های ساختمان
برای اینکه شالوده ساختمان بتواند در برابر نیروهای زمینی ناشی از زلزله مقاومت کند، باید آن را از زمین جدا کرد. یک روش معمول مقاوم سازی ساختمان این است که پایه را جدا کرده و ساختمان را روی لنت های انعطاف پذیر ساخته شده از لاستیک، سرب یا فولاد نصب کنید. هنگامی که فونداسیون حرکت می کند، این عناصر جدا کننده حرکات متقابل جبرانی را انجام می دهند، بنابراین اطمینان می دهند که ساختمان موقعیت خود را حفظ می کند.
ایجاد نیروهای متقابل
برای مقاوم سازی بیشتر ساختمان می توان از دمپرهای ضربه ای استفاده کرد. این دمپرها هنگامی که انرژی القایی را جذب می کنند، می توانند شدت امواج ضربه ای را کاهش دهند. این امر به ساختمان ها کمک می کند که در هنگام وقوع زلزله لرزش کمتری داشته باشند. یکی از دمپرهایی که می توان در ساختمان ها استفاده کرد، لرزش گیر است.
یک دمپر بین ستون ها و تیرها در کف ساختمات نصب می شود. این دمپر از یک سیلندر تشکیل شده که یک فنر اصطکاکی دارد. وقتی که زلزله رخ می دهد ساختمان انرژی ناشی از زلزله را به پیستون ها منتقل می کند. در نتیجه با این که انرژی گرمایی تولید می شود، اما ارتعاشات نیز به دنبال آن کاهش خواهند یافت.
همان طور که اشاره کردیم، روش های مختلفی برای طراحی مقاوم سازی و بهسازی ساختمان در برابر زلزله وجود دارد که بسته به بودجه و میزان زلزله خیز بودن منطقه موردنظر می توان از آن ها استفاده کرد. معمولا پیمانکاران در ابتدا باید این موارد را در نظر بگیرند و سپس درباره آن ها با مهندسین و سایر مجریان پروژه صحبت کنند. پس اگر در منطقه زلزله خیزی زندگی می کنید، مقاوم سازی ساختمان امری جدی است که باید آن را در نظر بگیرید.
