مقاوم سازی با الیاف FRP

 

مقاوم سازی و استفاده از FRP و میراگرها یک روش مقاوم سازی ساختمان مدرن و امروزی است و دارد کم کم جای روش های سنتی و قدیمی مربوط به مقاوم سازی را می‌گیرد. روش مقاوم سازی با frp، یک روش جدید برای مقاوم سازی است که برای پوشش محافظتی و تقویت سازه‌ها در صنایع مختلف استفاده می‌شود. وزن کم و مقاومت کششی بالا از ویژگی های مهم مقاوم سازی با اف آر پی است.  الیاف FRP از حدود دهه 1980 مورد استفاده قرار گرفته است. ورق FRP اختصار یافته کلمه Fiber reinforced polymer است. الیاف FRP ورقه‌هایی با ضخامت چند میلی‌متر از جنس FRP می‌باشند. این ورقه‌ها با رزین و چسب‌های مستحکم و متناسب به سطح بتن چسبانده می‌شوند. به اضافه یک تعداد افزودنی که با هدف بهبود خاصیت شیمیایی و مکانیکی اضافه شده اند.

برای کسب اطلاعات درباره ی روش اجرای اف آر پی مقاله ی مربوطه را مطالعه کنید.

 

 

الیاف اف آر پی | FRP چیست؟

FRP نوعی ماده کامپوزیت متشکل از دو بخش فیبر یا الیاف تقویتی است که به‌وسیله یک ماتریس از جنس پلیمر احاطه شده است. فیبرهای اف آر پی به روش پلی اکریلونیتریل (PAN) ساخته می‌گردند و میلگردها و پروفیل‌ها به روش پالتروژن (Pultrusion) تولید می‌شوند که در این روش دسته‌های الیاف پس از آغشته شدن با رزین پس از عبور از یک قالب در کنار هم قرار گرفته و یک پروفیل دارای مقطع ثابت را به وجود می‌آورند. محصولات پلیمری مورداستفاده در سازه‌ها به شکل ورقه‌های (الیاف FRP)، میلگردهایFRP، مش‌های اف آر پی و پروفیل‌هایFRP وجود دارند. در یک کامپوزیت frp به طور کلی این موارد گنجانده می‌شود :

• سختی فیبر از سختی ماتریس بیشتر و بالاتر است
• از لحاظ شیمیایی، الیاف از ماتریس تاثیر نمی‌گیرد
• بین الیاف و ماتریس چسبندگی خوبی برقرار است
• ماتریس در برابر حملات محیطی و سایش از الیاف محافظت به عمل می‌آورد

ماتریس باید از خسارت مکانیکی وارد بر الیاف جلوگیری کند و همچنین انتقال برش از الیاف به ماده مجاور و کنترل کمانش موضعی الیاف تحت فشار، از وظایف اصلی ماتریس به شمار می‌رود. در ماتریس دو نوع برش وجود دارد :

1. برش ناشی از پیچیده شدن یا برش درون صفحه‌ای
2. برش ناشی از خمش یا برش درون صفحه‌ای

شکی نیست که مقاومت و مقاوم سازی با frp در برابر خوردگی، از بهترین و بی‌نظیرترین خاصیت مصالح اف آر پی است. این ویژگی در سازه‌های بندری، دریایی و ساحلی جزو سودمندترین ویژگی‌های میلگرد frp است. الیاف frp خاصیت عایق بودن شگفت‌انگیزی دارد. این مواد از جهت الکتریکی و مغناطیسی خنثی بوده و یک عایق به حساب می‌آید.

 

 

انواع الیاف frp اف آر پی

ورقه‌های FRP از لحاظ فرمی می‌توانند به شکل پارچه‌ای یا صفحه‌ای باشند، شکل پارچه‌ای خاصیت شکل‌پذیری بالایی دارد و راستای الیاف در آن می‌تواند در یک‌جهت یا دو جهت باشد، درکل الیاف صفحه‌ای بر خلاف الیاف پارچه‌ای، شکل‌پذیر نیستند و در ضخامت و عرض‌های مختلف یافت می‌شوند. بیشترین کاربرد ورق‌های اف آر پی در صنعت ساختمان شامل:

• مقاوم سازی ساختمان
• تعمیر و بازسازی بتن
• تقویت کردن زیرساخت‌های شهری نظیر پل، سیلوها، مخازن آب
• تقویت سازه‌های بتنی

در واقع مقاوم سازی با frp و اتصال و اجرای ورق‌های اف آر پی بر روی اجزای سازه‌ها مثل : ستون‌ها، تیرها، دال، دیوارها و… باعث افزایش و بهبود عملکرد و میزان مقاومت بنا و سازه می‌شود. فولادها درکل بسیار کم در مقابل خوردگی توسط محیط قلیایی بتن محافظت می‌شوند. اما خیلی از سازه‌ها هستند که در محیط‌های خاص و تهاجمی مثل : پارکینگ‌ها و پل‌ها و محیط‌های اطراف دریا قرار دارند و در این شرایط رطوبت و افزایش دما و محیط کلریدی، ازخواص قلیایی بتن می‌کاهد و باعث خوردگی فولادها می‌شود و این خود دلیلی محکم برای استفاده از میلگردهای ساخته شده با مواد پلیمری اف آر پی در این چنین سازه‌هایی است.

الیاف FRP بر اساس فیبر تشکیل‌دهنده آنها به چهار نوع و دسته کلی تقسیم می‌گردند:

• CFRP پلیمرهای FRP مسلح شده با الیاف کربن (Carbon Fiber Reinforced Polymers)
• GFRP پلیمرهای FRP مسلح شده با الیاف شیشه (Glass Fiber Reinforced Polymers)
• AFRP پلیمرهای FRP مسلح شده با الیاف آرامید (Aramid Fiber Reinforced Polymers)
• Basalt FRP پلیمرهایFRP مسلح شده با الیاف بازالت (Basalt Fiber Reinforced Polymers)

صفحات پلیمری تقویت شده با فیبر کربن که یک نوع صفحه FRP باکیفیت بالا اما گران‌قیمت است.

 

 

میلگرد FRP و کاربرد آن

فولاد‌ها به طور مختصر در مقابل خوردگی به‌وسیله قلیای بتن محافظت می‌شوند برای خیلی از سازه‌هایی که در محیط‌های مهاجم از قبیل سازه‌های دریایی، پل ها، پارکینگ که در معرض نمک‌های یخ زا قرار می‌گیرند، ترکیب رطوبت، افزایش دما و محیط کلریدی، قلیایی بتن را کاهش می‌دهد و سبب خوردگی فولاد‌ها می‌شود که در نهایت موجب تخریب سازه بتنی می‌شود. به همین خاطر امروزه از میلگرد‌های ساخته شده با مواد پلیمری FRP در این سازه‌ها استفاده می‌کنند. به دلیل اینکه میلگردهای FRP دارای یک رفتار غیر شکل‌پذیر می‌باشند لذا موارد استفاده این میلگردها محدود به سازه‌هایی می‌شود که مهم‌ترین مشکل آن‌ها خوردگی یا مشکلات الکترومغناطیسی می‌باشد. رفتار مکانیکی میلگرد‌های  اف آر پی با میلگردهای فولادی تفاوت دارد.

لذا نحوه طراحی سازه‌های بتنی با استفاده از میلگردهای اف آر پی دارای تغییراتی نسبت به میلگرد‌های فولادی می‌باشد. میلگرد‌های فولادی دارای رفتار تقریباً همسانگرد می‌باشند ولی میلگرد‌های اف آر پی دارای رفتار ناهمسان‌گرد هستند. این رفتار ناهمسان‌گرد در مقاومت برشی و رفتار چسبندگی میلگردهای FRP به بتن تأثیر می‌گذارد. مصالح FRP بر خلاف مصالح فولادی، رفتار الاستیک خطی از خود نشان می‌دهند.

کاربرد های میلگرد FRP

الیاف اف آر پی و میلگرد FRP کاربرد های فراوانی در ساختمان سازی و موارد دیگر دارند که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد:

• کانال‌ها و لوله‌های بتنی هدایت فاضلاب و مواد شیمیایی
• سازه‌های بتنی اسکله‌ها و سازه‌های دریایی
• سازه‌های مجاور دستگاه‌هایMRI در مراکز بهداشتی و درمانی
• آرماتوربندی لایه‌های فوقانی در عرشه پل‌ها
• نیروگاه‌ها
• دیواره موقت بتنی در داخل تونل‌های مترو
• اتاقک پست برق پیش‌ساخته بتنی
• نیلینگ و تحکیم خاک
• شمع‌های داخل خاک و آب
• کانال‌های روباز و لوله‌های بتنی هدایت آب
• بلوک‌های بتنی پیش‌ساخته جاده‌ای
• تیرهای برق و تیرهای جایگزین دکل‌های انتقال نیرو
• آرماتوربندی کف پارکینگ‌ها و سالن‌های صنعتی
• تأسیسات فاضلاب مانند تصفیه‌خانه‌ها

 

انواع روش های مقاوم سازی با frp

مقاوم سازی با اف آر پی در جاهای مختلفی انجام میشود و کاربردهای مختلفی دارد در ادامه به انواع روش های مقاوم سازی و کاربردهای می پردازیم.

1. مقاوم سازی تیرها با الیاف frp

مقاوم سازی با FRP را می‌توان برای افزایش مقاومت خمشی و برشی تیرهای بتن مسلح با پیچاندن کامل یا جزئی سیستم‌های اف آر پی به‌دور اعضای بتن مسلح استفاده کرد. جهت افزایش مقاومت خمشی تیر می‌توان از این الیاف در یک یا چندلایه برای مقاومت در برابر خمش مثبت یا منفی تیر استفاده نمود. هرچند ازآنجایی‌که اکثر تیرهای بتن‌آرمه به‌صورت یکپارچه با سایر اعضای پیوسته مانند دال یا دیوار ساخته می‌شوند، بنابراین در اکثر موارد پیچیده شدن کامل الیاف FRP امکان‌پذیر نیست.

کارگذاری الیاف اف آر پی عمود بر ترک‌های برشی احتمالی در ایجاد مقاومت برشی اضافی مؤثر است. علاوه بر این، افزایش مقاومت برشی ممکن است منجر به شکست خمشی شود که شکست انعطاف‌پذیرتر است و در نتیجه در مقایسه با شکست برشی ترد مطلوب‌تر است. مقاومت برشی اضافی که با اعمال صفحات یا نوارهای FRP به دست می‌آید به تعدادی از عوامل مانند هندسه تیر، مقاومت بتن موجود، و طرح اجرای دورپیچ FRP بستگی دارددر سال های اخیر مقاوم سازی با اف آر پی برای تقویت تیرهای بتن مسلح در برش برای بهبود عملکرد پل ها به‌ویژه در ایالات متحده آمریکا با موفقیت به کار گرفته شده است.

استفاده از صفحات یا نوارهای FRP در تیرهای بتن مسلح

به‌طورکلی سه طرح دورپیچ اصلی نوارهای اف آر پی روی تیرهای بتن مسلح وجود دارد که برای تقویت برشی آنها اجرا می‌شود:

• دورپیچ کامل
• دورپیچ U شکل
• دورپیچ دوطرفه

دورپیچ کامل صفحات FRP این نوع کارآمدترین روش دورپیچ است. سیستم اف آر پی به طور کامل در اطراف عنصر بتنی پیچیده شده است. از آنجایی‌که تیرها به‌صورت یکپارچه ریخته می‌شوند، دسترسی به هر چهار طرف برای دورپیچ کردن دشوار است. این روش برای تقویت ستون مناسب است.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ی مقاوم سازی تیر های بتنی با اف آر پی مقاله ی مربوطه را مطالعه کنید.

استفاده از الیاف FRP در تقویت ستون‌های بتن‌آرمه

سیستم‌های تقویت محوری اف آر پی برای بهبود یا افزایش ظرفیت ستون‌های بتن مسلح استفاده می‌شود. این روش می‌تواند برای ستون‌های دایره‌ای و مستطیلی شکل استفاده شود.

 

 

2. مقاوم سازی ستون ها با frp

به خاطر مقاومت و افزایش تقویت ستون بتنی در برابر زمین لرزه، آتش سوزی، خوردگی، سایش، یا برگرداندن ستون به عملکرد دلخواه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ساختمان‌ها، اغلب زنگ زدگی و خوردگی و خطاهای ساخت و زیاد شدن بار زنده و مرده، باعث ضعیف شدن ستون‌هایی می‌شود که احتیاج به تعمیر و بازسازی دارد. مقاوم سازی با frp و استفاده از مصالح آن یک روش سریع برای مقاوم سازی ستون‌های بتنی است که بسیار هم صرفه اقتصادی دارد. اگر ستون بتن‌آرمه مستطیلی باشد و نسبت عمق به عرض ستون بزرگ‌تر از 2 باشد یا کوچک‌ترین ضلع ستون بیشتر از 900 میلی‌متر باشد، آیین‌نامه ACI 440.2R-08 استفاده از این روش را توصیه نمی‌کند

فولاد‌ها به طور مختصر در مقابل خوردگی به‌وسیله قلیای بتن محافظت می‌شوند برای خیلی از سازه‌هایی که در محیط‌های مهاجم از قبیل سازه‌های دریایی، پل ها، پارکینگ که در معرض نمک‌های یخ زا قرار می‌گیرند، ترکیب رطوبت، افزایش دما و محیط کلریدی، قلیایی بتن را کاهش می‌دهد و سبب خوردگی فولاد‌ها می‌شود که در نهایت موجب تخریب سازه بتنی می‌شود. به همین خاطر امروزه از میلگرد‌های ساخته شده با مواد پلیمری اف آر پی در این سازه‌ها استفاده می‌کنند. به دلیل اینکه میلگردهای FRP دارای یک رفتار غیر شکل‌پذیر می‌باشند لذا موارد استفاده این میلگردها محدود به سازه‌هایی می‌شود که مهم‌ترین مشکل آن‌ها خوردگی یا مشکلات الکترومغناطیسی می‌باشد. رفتار مکانیکی میلگرد‌های FRP با میلگردهای فولادی تفاوت دارد؛

در دنیای امروز رنج قیمت مقاوم سازی سازه بتنی با اف آر پی در برابر با روش‌های سنتی بسیار کم بوده و هزینه اجرای آن کم هزینه‌تر و مقرون به صرفه‌تر است.

مزایای سیستم‌های تقویت محوری FRP برای ستون‌ها

• ظرفیت نهایی عضو بتن مسلح را افزایش می‌دهد
• ظرفیت برشی المان بتن مسلح را بهبود می‌بخشد
• باعث بهبود اتصال میل‌گرد تقویتی عضو به دلیل اثر افزایش محصورشدگی سیستم توسط اف آر پی می‌گردد.
• شکل‌پذیری ستون بتن مسلح به طور قابل‌توجهی بهبود می‌یابد.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ی مقاوم سازی ستون با FRP مقاله ی مربوطه را مطالعه کنید.

 

 

3. مقاوم سازی دیوار برشی با اف آر پی

با توجه به اینکه زیاد کردن تقویت داخلی تیر، بیشتر از یک مقدار مشخصی نمی‌تواند باعث افزایش ظرفیت و مقاوم سازی برشی و مقاومت نهایی و پایانی تیر بتنی شود، بنابراین تقویت جان تیر به جهت افزایش ظرفیت برشی با کمک الیاف تقویت شده پلیمری یا همان اف آر پی ، به عنوان یک راه حل پیشنهاد می‌شود. بر اساس تجربیات و آزمایش های مکرری که در این حوزه صورت گرفته، می توان گفت که شکست؛ اغلب توسط ترک قطری بین وجه داخلی تکیه گاه و قسمت تحت فشار در زیر محل بارگزاری اتفاق میفتد.

4. مقاوم سازی دال ها

یکی از ابزارهای کمک کننده برای بهتر کردن خواص دال های بتنی که نیاز به تقویت دارند، پلیمرهای تقویت شده با الیاف frp است که در شرایط و موقعیت‌های مختلف با اهداف و شکل‌های متفاوت به دال‌ها وصل می‌شوند.

 

 

مزایای مقاوم سازی با اف آر پی

قطعا مقاوم سازی با frp، دارای مزیت‌های فراوانی نسبت به روش‌های سنتی است که نام می‌برم :

• مقاومت کششی بالای الیاف frp
• وزن مصالح frp بسیار کم است و همین موضوع هم یکی از اهداف تقویت و مقاوم سازی بنا می‌‌باشد
• بی جهت بودن الکترومغناطیسی مصالح اف آر پی ، که می تواند در بناها و سازه های خاص مورد استفاده، برای تصویربرداری مغناطیسی مهم باشد
• عدم توقف کاربری در زمان اجرای مقاوم سازی با frp
• ضخامت کم لایه‌‌های frp که در حد میلی‌متر باعث شده است که استفاده از آنها در مقاوم سازی سازه فضای اضافه نداشته باشد
• توانایی بالای مصالح اف آر پی در محاسبات فنی و طراحی که شامل سختی و شکل پذیری و مقاومت می‌شود و آنهارا به سیستم‌های شگفت انگیزی در خصوص مقاوم سازی تبدیل کرده است
• Frp در برابر خوردگی مقاومت زیادی دارد و همین ویژگی اش باعث شده که علاوه بر مقاوم سازی سازه، به دلیل خواص نفوذ ناپذیری زیادش، سایر اعضای سازه ای را از خورندگی حفظ می‌کند و آن تعمیرات دوره ای همیشگی را حذف کند
• استفاده از frp برای مقاوم سازی ساختمان اصلا نیاز به زمان زیادی ندارد و تمامی اعضای مقاوم سازی شده ظرف مدت کوتاهی آماده ارائه سرویس می‌باشد.
• پوشش اجزا با frp
• تقویت خمشی توسط آیین نامه نشریه مقاوم سازی اف آر پی
• تقویت و ترمیم با مصالح اف آر پی و پوشش با رزین مناسب مانند اپوکسی
• استفاده از سیستم مهار جانبی و تقویت موضعی اعضا با frp
• ساخت بنا با سیستم کامپوزیتی frp با مقاومت و دوام بالا در محیط‌های خورنده و اسیدی
• مقاوم سازی با ورق و الیاف‌های CFRP GFRP در تیر و دیوار بتنی و ستون
• جاگذاری کردن میلگردهای frp به جتی میلگردهای پوسیده شده بتن
• تزریق هاردنر و رزین اپوکسی در اجزای بنا و سازه یا محافظت بتن به وسیله پوشش پلیمری frp ضد اسید
• بازسازی بتن و جاگذاری کردن آماتور با میلگرد frp
• استفاده از روش کاشت میلگرد frp درون عضو بتنی به خاطر مقاومت خیلی بالای آرماتور اف آر پی
• دورپیچ کردن الیاف اف آر پی و مسدود کردن با الیاف پلیمری در بتن
• ترمیم کردن با استفاده از پلیمر مسلح frp به جای استفاده کردن از روش سنتی
• تزریق کردن رزین و حبس کردن confinement با الیاف frp
• مقاوم سازی کردن با سیستم ترکیبی پلیمری frp و روش سنتی و قدیمی
• پکر گذاری کردن و تزریق گروت اپوکسی و زیاد کردن مقاومت بتن به وسیله محصورسازی و دورپیچی کردن با frp
• استفاده کردن از دتایل های مناسب و مقاوم سازی
• مقاوم سازی با اف آر پی در عرض و طول تیر

برای کسب اطلاعات درباره ی مقاوم سازی پل ها با اف آر پی مقاله ی مربوطه را مطالعه کنید.

 

 

معایب مقاوم سازی با اف آر پی

 روش مقاوم سازی با frp علاوه بر مزایا و ویژگی‌های خوبی که دارد دارای مشکلاتی هم هست که ممکن است به وجود بیاید. تعدادی از معایب و مشکلات مقاوم سازی با اف آر پی را نام می‌برم که با آن آشنا شوید.

• اشتباهات و طراحی و خطای محاسباتی
• اجرای اشتباه خاموت
• کم شدن ظرفیت سازه‌ای
• جدا شدن سنگ دانه و بتن و همچنین کرمو شدگی سطح بتن و جمع شدن سنگدانه
• جایگذاری اشتباه میلگرد گذاری و بتن
• ترک خوردن و کنده شدن بتن ناشی از خوردگی
• عوض شدن کاربری سازه و بارگذاری اضافه جانبی و ثقلی
• متصل شدن بتن توسط کاشت و احتیاج داشتن به میلگرد با سایزهای بالا به علت تامین طول مهاری کافی
• ناکافی بودن ظرفیت خمشی در سازه بتنی

 

استفاده از سیستم‌های مقاوم سازی frp

استفاده کردن از کامپوزیت‌هایی که زمینه پلیمری frpدارند در بهبود و مقاوم سازی سازه‌ها و مقاوم سازی با frp در طراحی سازه‌‌ها و بناهای بتن آرمه در طول سال‌های گذشته تا الان رشد چشمگیری داشته است و علت اصلی و مهم آن نیاز به افزایش عمر ارتقای کلی زیرساخت‌ها و بهره برداری در کل اقسا و نقاط جهان می‌باشد. از خصوصیات مهم کامپوزیت‌های پلیمری می‌شود به سادگی اجرا و نصب در محل، مقاومت عالی و مناسب در برابر خوردگی و همچنین سبکی و… اشاره کرد.

شاید یکی دیگر از عوامل تاثیرگذاری که در گسترش کاربری مصالح frp موثر بوده، کاهش قیمت مصالح است. شاید حدودا 10 سال پیش استفاده از کامپوزیت‌های frp یک روش گران و اعیانی به نظر می‌رسید ولی الان قیمت این مصالح افت زیادی داشته و روش مقاوم سازی با frp، با تمام ویژگی‌های خوبش می‌تواند اقتصاد پروژه را به نوعی بهینه کند.

برای کسب اطلاعات درباره ی مقاوم سازی دیوار بتنی با اف آر پی مقاله ی مربوطه را مطالعه کنید.

 

 

افزایش مقاومت فشاری بتن با frp

مقاوم سازی با frp کاربردها و مزایای زیادی در تقویت کردن ستون‌های بتنی دارد. سوالی پیش می آید که از frp برای چه می‌توان استفاده کرد؟ از آن می توان برای افزایش مقاومت مشخصه بتن و تقویت خمشی ستون‌ها و همینطور افزایش شکل‌پذیری استفاده کرد. این روش یکی از روش‌های مناسب برای تقویت ستون‌هاست چون هم ضخامت ورق‌های frp ناچیز است و هم اینکه در معماری ساختمان اختلالی به وجود نمی‌آورد. تاثیر بسیار‌ زیاد تقویت به وسیله اف آر پی  در ستون‌هایی به شکل دایره بوده اما ستون‌های مستطیل یا مربع را می‌شود با گرد کردن گوشه‌های آنان به شکل دلخواه و مناسب برای تقویت با frp تبدیل کرد.

 

سخن آخر

در این مقاله سعی شد به تمامی مسائل ریز و درشت مربوط به مقاوم سازی با اف آر پی بپردازیم و جوانب مثبت و منفی آن را بررسی کنیم. شرکت بتن برش تهران در کنار شماست تا بتوانید مقاوم سازی با الیاف frp را به بهترین نحو انجام دهید. برای کسب اطلاعات بیشنر با کارشناسان ما تماس حاصل کنید.

گروه ساختمانی بی.بی.تی | BBTSAZE

سوالات متداول

1- الیاف اف آر پی به چند دسته تقسیم می‌شوند؟

ورقه‌های FRP از لحاظ فرمی می‌توانند به شکل پارچه‌ای یا صفحه‌ای باشند، شکل پارچه‌ای خاصیت شکل‌پذیری بالایی دارد و راستای الیاف در آن می‌تواند در یک‌جهت یا دو جهت باشد، درکل الیاف صفحه‌ای بر خلاف الیاف پارچه‌ای، شکل‌پذیر نیستند و در ضخامت و عرض‌های مختلف یافت می‌شوند.

2- میلگردهای اف آر پی چه کاربردی دارند؟

از میلگردهای اف آر پی در کانال‌ها و لوله‌های بتنی هدایت فاضلاب و مواد شیمیایی، سازه‌های بتنی اسکله‌ها و سازه‌های دریایی، سازه‌های مجاور دستگاه‌هایMRI در مراکز بهداشتی و درمانی و موارد بسیاری دیگر استفاده می‌شوند.

3- مقاوم سازی با FRP چه مزیت‌هایی دارد؟

مقاوم سازی با الیاف FRP مزیت‌های زیادی از جمله مقاومت کششی بالای الیاف frp، وزن مصالح frp بسیار کم است و همین موضوع هم یکی از اهداف تقویت و مقاوم سازی بنا می‌‌باشد، بی جهت بودن الکترومغناطیسی مصالح اف آر پی ، که می تواند در بناها و سازه های خاص مورد استفاده، برای تصویربرداری مغناطیسی مهم باشد و … دارا می‌باشد.