شما نیز حتما تا به حال سقف طاق ضربی را در مکان‌های مختلف مشاهده کرده‌اید. این سقف در گذشته یکی از سقف‌های رایج اسکلت‌های فولادی می‌باشد. ناگفته نماند که امروزه برای پروژه‌های کوچک نیز از این سقف‌های رایج استفاده می‌شود. نمونه زیادی از این نوع سقف‌ها در بناهای تاریخی دیده می‌شود. هر مهندس عمرانی باید با اجرای سقف طاق ضربی و جزئیات آن آشنا باشد. یکی زیباترین و قدیمی‌ترین سقف‌ها در برخی بناهای قدیمی و فرهنگی، سقف طاق ضربی می‌باشد.
اگر شما هم بناهای تاریخی را با دقت مشاهده کرده باشید، متوجه شده‌اید که این بناهای قدیمی دارای طاق بیشتر، و فاصله دهانه بیشتری هستند. به همین دلیل طراحی مقاوم سازی و اجرای آن را به طور مجزا بررسی میکنیم. این سقف‌ها به طور معمول بین تیرهایی با دهانه ۷۰ سانتی متری و حتی تا یک متر نیز در اسکلت‌های فولادی اجرا می‌شوند. با ما همراه باشید تا با یکدیگر مقاوم سازی سقف‌های طاق ضربی و مزایا و معایب آن‌ها را بررسی کنیم.
مقاوم سازی سقف‌های طاق ضربی چیست؟
مقاوم سازی سقف‌های طاق ضربی به صورتی است که تحمل بارهای جانبی را ندارد، اما به دلیل قوس موجود در آن، می‌تواند بارهای قائمی که بر آن وارد می‌شود را تحمل کند. سقف‌های طاق ضربی را در شهر یزد با دهانه‌های بزرگ‌تر از ۶ متر نیز ساخته‌اند. در واقع این سقف‌های اجرا شده در اسکلت‌های فولادی و در بناهای تاریخی و فرهنگی علاوه بر پوشاندن تراز کف طبقات، دارای جنبه معماری و زیبایی نیز می‌باشد. مقاوم سازی این سقف‌ها در قدیم بین معماران ایرانی بسیار پر طرفدار، و مورد استقبال آن‌ها بوده است.
در صنعت ساخت و ساز به خصوص مقاوم سازی ساختمان های قدیمی نیز بسیار مورد استفاده قرار گرفته است. قبل از هر چیز برای اجرای سقف طاق ضربی به تیرریزی مناسبی نیاز داریم. از این رو می‌توان از اسکلت‌های بتنی، فلزی و یا حتی در مواقعی از مصالح بنایی جهت انجام تیرریزی استفاده کرد. حال پس از انجام تیر ریزی، باید توسط ملات گچ و خاک، و آجر فشاری طاق را به صورت قوس‌دار اجرا کرد.
مراحل اجرا مقاوم سازی سقف‌های طاق ضربی
مراحل و نحوه اجرای مقاوم سازی سقف‌های طاق ضربی به صورت زیر می‌باشد:
- آماده‌کردن تیر آهن‌ها: تیر آهن‌هایی که برای اجرای سقف، مورد استفاده قرار می‌دهید باید کاملا سالم بوده، و فاقد هر نوع ترک‌خوردگی یا پوسیدگی باشند. در مرحله اول باید از نگهداری تیر آهن‌ها در مدت زمانی طولانی و در فضای باز خودداری کنید.
- تیرریزی: متاسفانه برخی افراد به صورت مستقیم، تیر آهن‌ها را روی دیوار‌های آجری قرار می‌دهند. در این صورت امکان شکستن آجرهای زیر تیر آهن‌ها بر اثر وارد شدن فشار وجود دارد. با این شرایط باید از یک زیرسازی بتنی به صورت کلافی سرتاسری استفاده کنید. معمولا فاصله تیرآهن‌هایی که در اجرای سقف طاق ضربی مورد استفاده قرار می‌گیرد، بین ۹۰ الی ۱۱۰ سانتی متر می‌باشد. تیرآهن‌ها را به صفحات فولادی جوش می‌دهند، این صفحات در مراحل اولیه در کلاف افقی تعبیه شده‌اند. در نهایت در این مرحله باید یک تکیه گاه مناسب برای دهانه طاق ضربی یا پاتاق در نظر داشت.
- نصب میل مهار: بهره‌گیری از میل مهارها برای نزدیک و دورشدن تیرها در طول دهانه، یکی از مناسب‌ترین و ساده‌ترین روش‌ها محسوب می‌شود. اجرای این میل مهارها با قطری حداقل ۱۰ میلی‌متر، و به وسیله تسمه و آرماتورها به صورت ضربدری صورت می‌گیرد. حداقل به ۳ نفر برای اجرای طاق ضربی با سرعتی مناسب نیاز است. نفر اول باید مسئول اجرای طاق ضربی بوده، و در واقع باید ملات‌ها را کشیده، و آجرها را بچسباند.
نفر دوم باید مسئولیت تحویل آجرها و آماده‌سازی آن‌ها به نفر اول را بر عهده بگیرد. در نهایت نفر سوم نیز مسئول ترکیب خاک و گچ، و ساخت ملات و در نتیجه تحویل آن به مجری طاق می‌باشد. بایستی میزان قوس مناسب در تمامی طول دهانه رعایت شده، و روی تیر آهن‌ها را با کرباس و چسب بپوشانند. این امر جهت مشخص‌نبودن تیر آهن‌ها از داخل، انجام می‌شود. بهتر است بدانید که قوس زیاد موجب هدر رفتن اندود می‌شود.
مشاهده قیمت چسب کاشت میلگرد
مقاوم سازی سقف‌های طاق ضربی با FRP
از الیاف FRP برای مقاوم سازی ساختمان و سقف استفاده می‌شود. مقاوم سازی سقف‌های طاق ضربی با اف آر پی، علاوه بر این که مقاومت برشی و خمشی را افزایش می‌دهند، مقاومت سازه را در برابر سایش، خوردگی و ارتعاش نیز بالا می‌برد. از این رو که سقف طاق ضربی به برداشتن و اجرای دوباره کف سازی و تاسیسات برای تقویت نیاز دارد، اگر نکات اجرای این روش با اف آر پی رعایت شود، باعث بهبود عملکرد این سقف، و مهار قوس آجری می‌شود.
مزایای استفاده از آن
چند مورد از مزایای مقاوم سازی سقف طاق ضربی به صورت زیر می‌باشد:
- اجرای مقاوم سازی سقف‌های طاق ضربی نسبت به دیگر سقف‌ها، با سرعت بیشتری انجام می‌شود.
- پس از اجرای این سقف‌ها امکان تغییر در ساختمان وجود دارد.
- هزینه اجرای آن‌ها نسبت به سایر سقف‌ها کم‌تر می‌باشد.
- تمامی مصالح مورد استفاده در مقاوم سازی این سقف‌ها در دسترس بوده، و تهیه آن‌ها ساده می‌باشد.
- اجرای آن به شمع‌بندی و… نیاز ندارد.
- در نهایت اجرای آن به آسانی صورت می‌گیرد، و به دانش زیادی نیاز ندارد.
برای اطلاع از قیمت چسب هیلتی و نحوه خرید آم به این صفحه مراجعه کنید.
جمع‌بندی
در مقاوم سازی سقف‌های طاق ضربی، در صورت واردشدن فشار بر روی آن‌ها، بار وارده را به صورت یک طرفه انتقال می‌دهند. همان طور که در بالا به آن اشاره شد این سقف‌ها عملکرد خوبی در برابر بارهای قائم از خود نشان می‌دهند. ایده قوسی شکل‌بودن این سقف‌ها بسیار خوب است، ولی در عین حال بسیار سنگین می‌باشند. این امر به دلیل پرکردن قوس‌ها با پوکه است. امروزه به جای سقف طاق ضربی از سقف‌های تیرچه و بلوک استفاده می‌شود. سقف‌های تیرچه و بلوک مقاومتی بالا داشته، و در عین حال هزینه اجرای کم و بار مرده پایینی دارند.
